Czy sztuczna inteligencja ma dobry gust?

Sztuczna inteligencja jest w stanie dokładnie przeanalizować styl danego artysty czy przedstawiciela określonego kierunku w sztuce, a następnie stworzyć dzieło, kopiując określone techniki. W 2016 r. wykorzystano AI do analizy ogromnej liczby obrazów Rembrandta. W kolejnym kroku maszyna stworzyła swoje dzieło, które miało imitować prace holenderskiego mistrza. Inny przykład wykorzystania sztucznej inteligencji w kulturze stanowi choćby „I AM AI”, pierwsza w historii płyta w całości wyprodukowana przez sztuczną inteligencję, czy program DeepBach tworzący utwory naśladujące twórczość Jana Sebastiana Bacha. AI stworzyła również „nowe” utwory Metalliki, Nirvany czy Amy Winehouse – na podstawie analizy wcześniejszych piosenek artystów.

Warto pamiętać, że w produkcji tak zwanej muzyki użytkowej systemy komputerowe uczestniczą już od dawna. AI wspiera ludzkich kompozytorów w tworzeniu reklamowych jingli, komponuje muzykę, którą słyszymy w supermarketach czy melodie towarzyszące programom telewizyjnym, znacząco obniżając koszty powstania tych utworów.

Agnieszka Piechocka, Customer Advisor w SAS

Gustem AI można manipulować

Eksperci SAS podkreślają, że sztuczna inteligencja stworzyła powyższe dzieła dlatego, że została w ten sposób zaprogramowania, a nie dlatego, że uznała je za wybitne. Nie były one efektem wypracowanego gustu AI, tylko analizy zestawu danych, które sprawiły, że maszyna doszła do określonych wniosków.

Gustem sztucznej inteligencji można w łatwy sposób manipulować, dostarczając określone dane. Pierwsze pakiety informacji są przygotowywane przez człowieka, który już na początku może zdecydować, w jakim kierunku będzie ewoluował system. Przykładowo, jeżeli chcemy wykorzystać algorytmy do skomponowania muzyki i w zestawie analizowanych danych umieścimy głównie piosenki, w których ktoś gra jazz na trąbce, nowopowstały utwór będzie z tego samego gatunku i zostaną w nim wykorzystane podobne instrumenty.

Agnieszka Piechocka, SAS

Gust sztucznej inteligencji jest wyuczony, tymczasem „żywi” artyści eksperymentują – w końcu najbardziej doceniane dzieła to te, które w jakiś sposób zaskakują, są czymś nowym i odkrywczym. Naukowcy twierdzą jednak, że przeceniamy wagę natchnienia czy twórczej inwencji. Jak pisze brytyjski matematyk Marcus du Sautoy, autor książki The Creativity Code: Art and Innovation in the Age of A.I., „Wiele naszych twórczych działań ma swoją strukturę i wzór, własne algorytmy i logikę”. Specjaliści SAS przekonują, że maszyna może poznać ich schemat, jeżeli algorytmy sztucznej inteligencji zostaną w odpowiedni sposób wytrenowane.

Ile kosztują dzieła AI

Dzieła stworzone przez sztuczną inteligencję traktowane są raczej jako ciekawostka niż nowy nurt w sztuce. Nie zmienia to jednak faktu, że obraz namalowany przez AI może osiągnąć wysokie kwoty na aukcjach. „Portret Edmonda De Belamy” paryskiego kolektywu artystycznego Obvious, który wykorzystał inteligentne algorytmy został sprzedany za ponad 430 tys. USD. Należy przy tym zaznaczyć, że był to pierwszy taki projekt w historii sztuki. Przeciętni odbiorcy kultury niekoniecznie docenią dzieła stworzone przez maszynę.

Specjaliści KUL i Uniwersytetu Łódzkiego przeprowadzili badanie, którego uczestnicy mieli za zadanie oszacować wartość obrazu namalowanego przez człowieka i AI. Gdy respondenci dowiedzieli się, że dzieło zostało namalowane przez maszynę, oceniali je jako mniej wartościowe niż to stworzone przez malarza. Okazuje się zatem, że element artyzmu wykreowany przez człowieka ma wciąż duże znaczenie w odbiorze sztuki.