To już 18. edycja Raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki” i kolejna z większą niż poprzednia liczbą praktyk. O około 10 proc. zwiększyła się, sięgając 1700, liczba działań CSR zaprezentowanych w dorocznej publikacji Forum Odpowiedzialnego Biznesu. To rekord w historii ukazywania się publikacji.
Po raz kolejny Forum Odpowiedzialnego Biznesu zaprezentowało Raport „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki”, czyli największy w Polsce przegląd CSR, z rekordową liczbą działań odpowiedzialnego biznesu. W sumie w edycji za 2019 roku znalazło się 1696 praktyk zgłoszonych przez 214 firm. Około 10-procentowy wzrost udało się osiągnąć mimo wprowadzonego w tym roku limitu ograniczającego do 10 liczbę zgłaszanych nowych dobrych praktyk. Praktyki długoletnie (takie, które ukazały się w jednej z poprzednich edycji i były realizowane także w 2019 roku) nie podlegały temu ograniczeniu.
Najdynamiczniej rozwijającym się obszarem okazały się praktyki związane z troską o środowisko – wzrost o ponad 35 proc. w odniesieniu do poprzedniej edycji. Wśród 321 (w poprzedniej edycji: 235 praktyk) przykładów działań zgłoszonych przez 129 firm (w poprzedniej edycji: 101 firm) znalazły się m.in. działania z zakresu ograniczenia zużycia plastiku, gospodarki obiegu zamkniętego, ochrony bioróżnorodności, edukacji środowiskowej czy przeciwdziałania kryzysowi klimatycznemu.
Rok 2019 można uznać za rok środowiska naturalnego, a najnowsza edycja Raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki” potwierdza tę tezę. Odnotowaliśmy wyraźny wzrost liczby praktyk w obszarze „środowisko”, mimo wprowadzenia ograniczenia w zgłaszaniu nowych działań do raportu. Firmy postawiły na rozwiązania prośrodowiskowe, bo też dla szerokiego grona interesariuszy stał się to wręcz kluczowy temat. To pozytywna zmiana, która wierzymy, że będzie kontynuowana przez firmy. Oczywiście pierwszy kwartał 2020 roku ukazał, że przed biznesem kolejne, pilne wyzwania o charakterze społecznym. Kryzys związany z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 dowiódł, że firmy potrafią reagować szybko, niosąc pomoc i wsparcie. Na portalu odpowiedzialnybiznes.pl w sekcji „Biznes w odpowiedzi na COVID-19” od marca pojawiło się około 80 przykładów działania firm partnerskich Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Dookoła obserwujemy kolejne, liczne akcje solidarnościowe i pomocowe. Ważne, by po tym zrywie, nie nastąpiła zapaść. Już widać, że zachodząca na naszych oczach zmiana jest wielowymiarowa. To oznacza, że pojawią się nowe wyzwania, ale też pilniejszymi mogą okazać się te, znane już wcześniej, takie jak np. kwestia wykluczenia cyfrowego czy przeciwdziałania przemocy, bezdomności. Są one ściśle związane z sytuacją ekonomiczną i społeczną, spodziewanymi zmianami na rynku pracy oraz specyficznymi formami pracy, takimi, jak – obecnie szeroko praktykowana – praca zdalna. Bardzo ważna będzie oczywiście kwestia rozwiązań propracowniczych w kontekście przeciwdziałania możliwym redukcjom zatrudnienia. Na naszych oczach powraca, po raz kolejny, także temat form zatrudnienia – czy rzeczywiście chcemy i, jako społeczeństwo, możemy sobie pozwolić na to, żeby ratownik medyczny czy pielęgniarka pracowali na samozatrudnieniu? To pytania, na które wspólnie musimy poszukiwać odpowiedzi i które na długo mogą ukształtować naszą rzeczywistość. Jednak nie mniej istotne, są też kwestie środowiskowe – ważne, by nie zeszły na dalszy plan. Największy test na odpowiedzialność firm i potwierdzenie, że zrównoważony rozwój jest faktycznie w ich DNA, dopiero przed nami. Ograniczenie jest jednak często, zwłaszcza w biznesie, impulsem dla wyjątkowej kreatywności, tworzenia rozwiązań, które wielowymiarowo odpowiadają na potrzeby: społeczne, ekonomiczne i środowiskowe. To przykład nie tylko małych organizacji czy start-upów. Głęboko wierzymy, że odzwierciedlenie takich praktyk znajdą Państwo w naszym kolejnym raporcie za 2020 rok. Tymczasem zapraszam do lektury i szukania inspiracji w edycji raportu za 2019 rok.
Marzena Strzelczak, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu
W 18. edycji Raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki” opublikowanych zostało 1696 dobrych praktyk (poprzednia edycja: 1549), zgłoszonych przez 214 firm (poprzednia edycja: 229 firm). Warto jednak zaznaczyć, że w związku z ograniczeniem możliwości zgłoszenia nowych praktyk ich liczba spadła z 826 do 712. Znacząco natomiast zwiększyła się liczba praktyk długoletnich – 983 w porównaniu z 723 praktykami w poprzedniej edycji publikacji. 55 firm pochodzi z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (poprzednia edycja: 60). Najliczniej reprezentowanymi branżami w raporcie są: finanse, usługi oraz handel.
Dobre praktyki przedstawione w raporcie pokazane są też w kontekście Celów Zrównoważonego Rozwoju, ogłoszonych przez ONZ w 2015 roku. Najwięcej praktyk wspiera realizację cel 4. „dobra jakość edukacji” i cel 3. „dobre zdrowie i jakość życia”. To potwierdzenie trendu z poprzednich edycji. O ponad 100 proc. zwiększyła się liczba praktyk przyporządkowana celowi 5. „równość płci” oraz celowi 10. „mniej nierówności”. Odnotowany został również wzrost w realizacji celu 12. „odpowiedzialna konsumpcja i produkcja” – blisko o 60 proc. Koresponduje to z istotnymi z perspektywy najnowszej edycji raportu kwestiami środowiskowymi.
Trendy w #Raport2019
W raporcie głównym kluczem podziału praktyk pozostaje 7 obszarów wyznaczonych przez normę ISO 26000. Należą do nich: ład organizacyjny, prawa człowieka, praktyki z zakresu pracy, środowisko, uczciwe praktyki operacyjne, zagadnienia konsumenckie, zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej. Dobre praktyki pogrupowane w obszary, następnie dzielone są na kategorie, czyli wiodące tematy w danych obszarach. Liczba praktyk w kategorii oddaje zmiany zachodzące w aktywności firm, ich zaangażowaniu, ale też pokazuje stojące przed nimi wyzwania.
Największy wzrost liczby dobrych praktyk w raporcie wystąpił w obszarze środowiska i to mimo wprowadzonego w tym roku po raz pierwszy ograniczenia do 10 w zgłaszaniu nowych działań CSR. W najnowszej edycji raportu w obszarze „środowisko” znalazło się 321 praktyk, co stanowi wzrost o ponad 35 proc. w porównaniu do zeszłorocznej edycji. Także wysoki, bo blisko 30-proc. wzrost nastąpił pod względem liczby firm, które zgłosiły praktyki środowiskowe. Najczęściej dotyczą one edukacji prośrodowiskowej obejmującej m.in. pracowników, dzieci, społeczności i mieszkańców miast. Wciąż nieliczne są jednak inicjatywy związane z edukacją rynku. Szereg praktyk odnosi się również do dużych programów środowiskowych, związanych m.in. z efektywniejszym zarządzaniem zasobami. Coraz większego znaczenia, czego dowodzi także przegląd działań w obszarze środowiska, nabierają zagadnienia związane z gospodarką obiegu zamkniętego i ochrony bioróżnorodności. Najprostsze przykłady działań dla środowiska naturalnego opisane zostały w kategorii ekobiuro i dotyczą takich praktyk jak np. rezygnacja z plastiku.
Co trzecia praktyka zgłoszona do raportu znajduje się w obszarze „zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej” (564 to suma praktyk nowych i długoletnich w tym obszarze). Potwierdza to stałą tendencję do wysokiego zainteresowania realizacją praktyk społecznych przez firmy. W obszarze znalazło się aż 17 kategorii, a do najliczniej reprezentowanych należą: działania charytatywne i filantropijne oraz edukacja dzieci i młodzieży. Najsłabiej reprezentowane są nowe praktyki dotyczące rozwoju przedsiębiorczości i zrównoważonych miast – po dwie w kategorii. W stosunku do poprzedniego raportu znacząco wzrosła liczba nowych praktyk w kategorii innowacji społecznych.
W tym roku, w związku ze zmianą zasad zgłaszania dobrych praktyk do raportu (wspomniane już ograniczenie w zgłaszaniu do 10 nowych praktyk), w obszarze praktyk pracowniczych nastąpił istotny spadek. Zgłoszonych zostało 185 nowych praktyk, podczas gdy w zeszłym roku było ich 237. Tym samym liczba jest bardziej porównywalna do tej sprzed dwóch lat (175). Odwrotnie jest w praktykach długoletnich, których w tym roku zgłoszono 288, a w zeszłym było ich 180 (tu nie było ograniczeń w liczbie zgłoszeń). W porównaniu z zeszłym rokiem największe zmiany zaszły w kategoriach „zdrowie pracowników” oraz „wolontariat pracowniczy”, gdzie liczba praktyk zmniejszyła się o kilkanaście. Uwagę zwraca natomiast kategoria obejmująca szkolenia i rozwój, gdzie praktyk jest wyraźnie więcej.
Do obszaru „zagadnienia konsumenckie” zaklasyfikowano 95 praktyk zgłoszonych przez 41 firm. Liczby są porównywalne z ubiegłorocznymi. Temat pozostaje istotny, ale rozwija się mniej dynamicznie niż inne obszary CSR. Praktyki zostały podzielone na sześć kategorii. Najliczniejszą z nich jest edukacja konsumentów (14 praktyk), później kolejno: dostępność produktów i usług (siedem praktyk), ułatwienia dla klientów (trzy praktyki), partycypacja konsumentów (dwie praktyki), odpowiedzialna konsumpcja (jedna praktyka), zdrowie i bezpieczeństwo konsumentów (jedna praktyka).
Obszar „ładu organizacyjnego” prezentuje praktyki w kategoriach: compliance, dialog z interesariuszami, etyka, raportowanie oraz zarządzanie. Dominują działania z zakresu etyki, stanowiące blisko 40 proc. wszystkich 96 praktyk zakwalifikowanych do obszaru. Autorzy raportu w kategorii „zarządzanie” wskazują na trend, mający na celu wprowadzanie dodatkowych regulacji czy polityk środowiskowych. Służą one uporządkowaniu kwestii związanych z gospodarką obiegu zamkniętego czy aktywnością w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatycznym.
Podobnie jak w poprzedniej edycji raportu najmniej licznymi obszarami pozostały prawa człowieka i uczciwe praktyki operacyjne, odpowiednio 74 i 73 praktyki. W przypadku obu obszarów nastąpił wzrost dobrych praktyk w porównaniu z poprzednią edycją raportu. Na obszar „prawa człowieka” składają się w dużej mierze działania z zakresu zarządzania różnorodnością, wspierające budowanie włączającej kultury organizacyjnej. Ze względu na rozwój tematu, zagadnienie „kobiety w biznesie” stanowi oddzielną kategorię, drugą co do liczby zgłoszeń po kategorii „różnorodność”. Do niej kwalifikują się rozwiązania podnoszące kwestie nierówności płac, zatrudnienia czy godzenia życia prywatnego z zawodowym.
W 18. edycji raportu najmniej praktyk zawiera obszar „uczciwe praktyki operacyjne”, który dotyczy etycznego postępowania w kontaktach firmy z innymi organizacjami. Obejmuje zasady kształtowania tych relacji, a także działania edukacyjne na rzecz dostawców, organizacji branżowych czy innych interesariuszy. Firmy, których praktyki znalazły się w obszarze w zdecydowanej większości skupiają się na działaniach z zakresu edukacji rynku oraz kształtowania relacji z dostawcami.
Premiera raportu
Ogłoszenie Raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce 2019. Dobre praktyki” odbyło się 16 kwietnia br. w formie online. Gościem specjalnym wydarzenia był dr hab. Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich. Relacja z premiery miała miejsce na stronie facebook.com/ForumOdpowiedzialnegoBiznesu. Także w tym dniu Forum Odpowiedzialnego Biznesu zainaugurowało jubileusz „20 lat partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju w Polsce”, związany z 20-leciem zaangażowania organizacji i firm partnerskich FOB w upowszechnianie standardów odpowiedzialnego biznesu i zrównoważonego rozwoju.
Wydarzeniu towarzyszyło ogłoszenie zwycięzców konkursu dla dziennikarzy i ekspertów CSR – „Pióro odpowiedzialności”. Najwyżej ocenione zostały teksty opublikowane na łamach: Dziennik Gazeta Prawna, Forbes, My Company Polska, Nienieodpowiedzialni, Personel Plus, Polityka, Rzeczpospolita.
Także w tym dniu Forum Odpowiedzialnego Biznesu ogłosiło oficjalnie przystąpienie nowych partnerów strategicznych, firm: Ceetrus Polska oraz T-Mobile Polska (firma T-Mobile Polska powróciła do składu firm partnerskich FOB), a także dziękowało za wieloletnią współpracę w ramach Programu Partnerstwa firmom: Orange Polska (15 lat współpracy), CEMEX Polska (10 lat współpracy), Castorama oraz PGE Polska Grupa Energetyczna (5 lat współpracy).
Zapis relacji z wydarzenia dostępny jest na stronie Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Raport „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki” to najważniejsza cykliczna publikacja Forum Odpowiedzialnego Biznesu, wydawana od 2002 roku. Raport jest przeglądem aktywności firm, które zgłosiły swoje działania w zakresie CSR, oraz podsumowuje najważniejsze kwestie związane z odpowiedzialnym biznesem w danym roku w Polsce. W części wprowadzającej znajdują się artykuły i komentarze ekspertów/ekspertek. Stałym elementem publikacji jest także przegląd wybranych artykułów prasowych oraz kalendarium wydarzeń związanych z CSR. Poprzednie edycje raportu dostępne są na na stronie FOB.
Wszystkie praktyki z kolejnych edycji raportu publikowane są w wyszukiwarce dobrych praktyk, dostępnej na stronie Forum.
Źródło: informacja prasowa Forum Odpowiedzialnego Biznesu
