Łączenie pracy z podróżami i wypoczynkiem już nie tylko dla freelancerów. Workation wejdzie do mainstreamu?

Nowy styl życia czy recepta na wypalenie zawodowe?

W ostatnich latach, zwłaszcza po doświadczeniach związanych z pandemią COVID-19, pracownicy i pracodawcy zaczęli dostrzegać zalety pracy zdalnej, której formą jest workation (połączenie słów „work” i „vacation”). Daje ona możliwość wykonywania obowiązków służbowych w nowym, sprzyjającym relaksowi otoczeniu – poza miejscem zamieszkania, niekoniecznie zagranicą. Może to być dom rodzinny, agroturystyka w górach czy pensjonat w lesie. Zachęca do wyjścia poza utarte schematy, przełamuje tradycyjne postrzeganie czasu pracy i wypoczynku.

– Workation staje się nowym stylem życia, umożliwiającym harmonijne połączenie obowiązków zawodowych z odpoczynkiem. Okazuje się, że efektywność nie wymaga siedzenia przy biurku. Zmiana otoczenia wpływa pozytywnie na rozwój zdolności poznawczych, uznawanych dziś za jedne z kluczowych kompetencji na rynku pracy, takich jak kreatywność, krytyczne myślenie, elastyczność czy umiejętność rozwiązywania złożonych problemów. Inspiruje też do świeżego spojrzenia na codzienne obowiązki, tym samym wspiera bardziej twórcze podejście do pracy. W rezultacie stajemy się skuteczni, jednocześnie chroniąc się przed wypaleniem – wyjaśnia Dominika Sepiół, specjalistka ds. rekrutacji i autorka książki „Workation – jak łączyć pracę z podróżowaniem”.

Korzyści – dlaczego warto?

–  Zmiana otoczenia – nawet zaledwie 50 km od miejsca zamieszkania – pozwala oderwać się od codziennej rutyny, może pobudzić kreatywność i wzmocnić zaangażowanie. Workation łączy więc produktywność z regeneracją – mówi Michał Piernik, Manager w Grafton Recruitment i prowadzący podcast Stacja HR.

Z badania „The Global Life-Work Survey 2023”, przeprowadzonego przez IE University we współpracy z #WorkAnywhere i Remote, wynika, że pracownicy wykonujący obowiązki zdalnie znacząco rzadziej odczuwają wypalenie zawodowe (26%) w porównaniu do osób pracujących wyłącznie z biura (41%). Wyniki te wskazują, że elastyczne modele pracy mogą realnie wspierać dobrostan psychiczny i fizyczny, tym samym zwiększać efektywność, ale też kreatywność i innowacyjność. Z kolei konieczność adaptacji w nowym otoczeniu sprawia, że pracujący stają się bardziej elastyczni, w mniejszym stopniu obawiają się zmian.

Co na to pracodawcy?

Workation wpisuje się w szersze, popularne jeszcze przed pandemią, zjawisko cyfrowego nomadyzmu. Podczas gdy dekadę temu kojarzone było z ekscentrycznymi przedstawicielami wolnych zawodów, to obecnie taki model pracy nie jest już incydentalnym przywilejem, ale staje się istotnym elementem polityki HR. W Polsce został już wprowadzony m.in. w firmach takich jak Danone, Luxoft, GFT czy Allegro.

– Workation nie jest zarezerwowane już wyłącznie dla freelancerów. Coraz częściej korzystają z niego pracownicy etatowi i osoby współpracujące w modelu B2B. Kluczem do sukcesu jest znalezienie balansu – efektywna praca i świadomy, regularny odpoczynek powinny się uzupełniać – tłumaczy Michał Piernik.

Choć mogą pojawić się wątpliwości dotyczące efektywności, jakości komunikacji czy zachowania równowagi między pracą a odpoczynkiem, doświadczenia wielu firm pokazują, że workation może się sprawdzić. Kluczowa okazuje się elastyczność w podejściu do form świadczenia pracy oraz kultura oparta na partnerstwie, zaufaniu, autonomii i współpracy. Równie istotna pozostaje dojrzałość i odpowiedzialność pracownika – bez nich trudno o sukces takiego rozwiązania.

– W organizacjach, które poważnie traktują wellbeing, elastyczne formy pracy są narzędziem zatrzymywania talentów oraz budowania zaangażowania. To rozwiązanie, które – przy właściwym wdrożeniu – wzmacnia zaufanie i odpowiedzialność po obu stronach – pracownika i pracodawcy. To także sposób na przyciąganie pracowników, którzy pasują do kultury organizacyjnej  – komentuje Karolina Popiel, Associate Partner w Wyser Executive Search.

Nie takie proste jakby się wydawało

To, czy pracujący będą potrafili korzystać z workation, w dużej mierze zależy od ich sposobu myślenia, doświadczeń i otwartości na nowe rozwiązania.

– Dla wielu przedstawicieli generacji Erasmusa, którzy mieli szansę studiować i pracować zagranicą, taki model wydaje się czymś naturalnym. Jednak wiek sam w sobie nie jest barierą. Klucz jest w naszej głowie – nierzadko problemem są wewnętrzne przekonania: „tak się nie pracuje” albo „to się nie uda”. Tymczasem to właśnie elastyczność prowadzi do większej efektywności i satysfakcji. Workation to więc nie tylko pytanie o to, skąd pracujemy. To szersza refleksja nad tym, jak chcemy pracować, jak chcemy żyć i czy naprawdę potrafimy odpoczywać – wyjaśnia Dominika Sepiół.

Wdrożenie tego rozwiązania wymaga kultury organizacyjnej opartej na zaufaniu i partnerstwie oraz samodzielności i samodyscypliny pracowników. Konieczne jest także uwzględnienie uwarunkowań organizacyjnych i prawnych. Zgodnie z art. 67(18) Kodeksu pracy, obowiązki zawodowe mogą być wykonywane – częściowo lub w pełni – w miejscu uzgodnionym z pracodawcą. Warunkiem jest też dostęp do narzędzi i technologii, co w praktyce bywa trudne pod względem organizacyjnym. Pojawiają się też wyzwania związane z zapewnieniem zgodności z przepisami BHP oraz koniecznością uregulowania zasad pracy zdalnej w regulaminach wewnętrznych.

– O ile praca zdalna w Polsce nie wpływa na zasady rozliczania podatku i składek ZUS, to sytuacja zmienia się jeżeli przebywamy za granicą – im dłuższy pobyt, tym większe ryzyko powstania obowiązków prawnych w państwie faktycznego świadczenia pracy. I tak np. zgodnie z unijną umową ramową dotyczącą pracy transgranicznej możliwe jest pozostanie w polskim systemie ubezpieczeń społecznych o ile praca zdalna za granicą nie przekracza 50% całkowitego czasu poświęcanego na wykonywanie obowiązków zawodowych – komentuje Ewa Michalska, Dyrektor Operacyjna Grafton Recruitment.

Jak wdrażać workation?

Firmy rozważające wdrożenie workation powinny zadbać o przygotowanie ram prawnych i organizacyjnych. Ważne jest precyzyjne ustalenie zasad – zarówno dotyczących zakresu obowiązków, dostępności i sposobów komunikacji, jak i warunków technicznych. Takie podejście umożliwi legalne i bezpieczne korzystanie z tej formy pracy, bez ryzyka naruszeń czy niejasności interpretacyjnych.

Dobrym rozwiązaniem może być wprowadzenie programu pilotażowego – skierowanego do wybranej grupy pracowników, co pozwoli przetestować nowe podejście, ocenić efekty i dostosować model przed jego szerszym wdrożeniem.

– Workation rozwija nie tylko zawodowo, ale i życiowo. Pomaga przełamać schematy, oderwać się od rutyny i spojrzeć na codzienne zadania z innej perspektywy, a przy okazji odpocząć w sposób, który naprawdę sprzyja regeneracji. Czasem wystarczy zmiana miejsca, by wpaść na dobre rozwiązanie – podsumowuje Michał Piernik.

***

Grafton Recruitment to międzynarodowa firma rekrutacyjna działająca od 1982 roku, specjalizująca się w rekrutacjach na stanowiska specjalistyczne, kierownicze średniego i wyższego szczebla. Poprzez sieć lokalnych oddziałów w największych polskich miastach wspiera firmy i kandydatów w rekrutacjach w obszarze pracy stałej i tymczasowej, outsourcingu, IT contractingu i RPO. Wachlarz usług dopełnia doradztwo inwestycyjne i doradztwo HR, analizy i raporty rynkowe. Grafton Recruitment jest też wyłącznym dostawcą narzędzi Thomas International w Polsce. Od 2018 roku jest częścią Gi Group Holding, międzynarodowej agencji pracy należącej do czołówki światowych liderów branży rozwiązań rekrutacyjnych. Grupa posiada biura w 37 krajach w Europie, Azji i Amerykach. Więcej: www.grafton.pl