Persony w UX design – czym są i jakie mają znaczenie dla projektu

PERSONA

Persony to jedno z najważniejszych narzędzi w procesie projektowania UX. Są to archetypy użytkowników, których cechy reprezentują potrzeby większej grupy odbiorców. Dzięki personom dopasowujemy produkt z myślą o konkretnej osobie poprzez analizę wzorców behawioralnych, motywacji lub umiejętności.

Zrozumienie grupy docelowej ma kluczowe znaczenie, jeżeli chcemy, by produkty były dopasowane do jej wymagań. Aby to osiągnąć zespół projektantów UX tworzy personę, której wykreowanie pomaga zrozumieć potrzeby, doświadczenia i cele naszych odbiorców. Najbardziej efektywne jest stosowanie metody user centered design (projektowanie zorientowane na użytkownika), zgodnie z którą produkty kreuje się „wokół” potrzeb ludzi, aby były maksymalnie dopasowane do ich wymagań.

Jak wygląda proces tworzenia persony?

1. Zbieranie danych

Dobrą praktyką jest tworzenie person na podstawie badań, danych statystycznych (np. z Google Analitics lub Hotjar) lub wywiadów. Jeżeli nie mamy dostępu do takich informacji, można je uzyskać np. od interesariuszy projektu, którzy często posiadają dużo danych o swoich klientach.

2. Formułowanie hipotez

Zebrane informacje służą do weryfikacji wzorców zachowań użytkowników. Opieranie się na strategii Kim Goodwin (uznany ekspert z zakresu product design) zakłada następujące działania:

a. Wypisanie wszystkich zmiennych behawioralnych po zakończeniu badania (tj. różnic w zachowaniu użytkowników);
b. Przypisanie każdemu użytkownikowi odpowiedniego zestawu zmiennych;
c. Identyfikacja trendów (znalezienie zestawu osób skupiających się na kilku zmiennych), które będą stanowić podstawę każdego użytkownika.

3. Zaakceptowanie hipotez

Przyjęcie lub odrzucenie hipotez dotyczących różnicy między użytkownikami.

4. Liczba person

Bardzo ważne jest ustalenie ilu person wymaga projekt i które są najważniejsze. Przy większych realizacjach, użytkowników dzieli się na segmenty (np. różne zachowania, cele, problemy), ponieważ elementy person nie mogą się wzajemnie wykluczać.

5. Przygotowanie opisów person

Kolejnym krokiem jest opisanie person w taki sposób, aby był zrozumiały dla danego użytkownika. Należy pamiętać, że persony odzwierciedlają prawdziwe wzorce, a w ich opisie powinno znaleźć się m.in. imię, zdjęcie, dane demograficzne, potrzeby czy umiejętności. Najlepiej, aby wynik graficznego opisania persony był widoczny w trakcie trwania projektu. Warto także zadbać o ciągły rozwój person, których opisy powinny być regularnie aktualizowane i dopasowywane do postępujących zmian. Zdarza się, że niektóre z nich należy napisać od nowa lub wyeliminować.

Perspektywy tworzenia person wg Lene Nielsen

Lene Nielsen (duńska ekspertka specjalizująca się w personach) w swojej „Encyklopedii Interakcji Człowiek-Komputer” pokazuje bardzo ciekawe podejście do procesu tworzenia person i prezentuje różne ich typy.

  1. Persona zorientowana na cele personalne. Jej zadaniem jest zbadanie procesu i tego jak użytkownik osiągnie swoje cele podczas korzystania z produktu lub usługi.
  2. Persona oparta na rolach, której perspektywa jest ukierunkowana na cel i zachowanie. Takie perspektywy w dużej mierze korzystają z danych ze źródeł jakościowych i ilościowych. Koncentrują się na roli użytkownika w organizacji i odpowiadają na pytanie, jakie cele biznesowe są wymagane od tej roli.
  3. Perspektywa angażująca, której celem jest przejście od projektantów postrzegających użytkownika jako stereotyp, z którym się nie identyfikują, do projektantów aktywnie angażujących się w życie osób.
  4. Perspektywa oparta na fikcji. Postacie z tej perspektywy są często wykorzystywane do eksploracji projektowania i prowokowania dyskusji. Fikcyjna postać nie wyłania się z badań użytkowników, ale wynika z doświadczenia projektantów UX. Perspektywy fikcji oparte są na założeniu, że zespoły projektowe rozumieją swoich użytkowników. Proto-persony powstają w trakcie burzy mózgów na temat tego, kto korzysta z ich produktu i co motywuje użytkownika.

Persony jako nieodłączna część UX design?

Persony są najbardziej istotne w procesie projektowym, gdy można je powiązać ze scenariuszem. Jest to obrazowa sytuacja, która opisuje, w jaki sposób osoba wchodzi w interakcję z produktem w określonym kontekście, aby osiągnąć swój cel. Scenariusze pomagają projektantom zrozumieć główne przepływy użytkowników. Powinny one być pisane z perspektywy osoby i przedstawiać przypadki użycia, które prawdopodobnie będą miały miejsce. Warto też planować tzw. user journey, ponieważ użytkownicy przechodzą przez kilka stanów emocjonalnych podczas interakcji z systemami. Dzięki mapom doświadczenia znajdujemy etapy, w których relacje użytkownika z systemem stają się krytyczne. Identyfikacja problematycznych momentów pomaga znaleźć rozwiązania potencjalnych przeszkód.

Odpowiednio wykreowane persony są niezbędne dla powodzenia projektu

Persona to fikcyjna postać, która dostarcza nam wszystkich dostępnych informacji o potencjalnych użytkownikach końcowych. Jeśli poznamy odpowiednie modele mentalne odbiorców, zaprojektujemy łatwe w użyciu aplikacje i usługi z treściami i funkcjami odpowiadającymi rzeczywistym potrzebom. Pamiętajmy, że persona jest jednym z narzędzi do ustalania priorytetów i unikajmy konstrukcji autoreferencyjnej – nie projektujemy dla siebie tylko dla określonej grupy odbiorców.

Źródła:
https://www.nngroup.com/articles/persona/
https://unamo.com/blog/conversion/how-to-create-ux-personas
https://articles.uie.com/perfecting_personas/
https://www.interaction-design.org/literature/book/the-encyclopedia-of-human-computer-interaction-2nd-ed/personas


Autorka: 

Katarzyna Suwała, UX designer w ITMAGINATION

Brief.pl - jedno z najważniejszych polskich mediów z obszaru marketingu, biznesu i nowych technologii. Wydawca Brief.pl, organizator Rankingu 50 Kreatywnych Ludzi w Biznesie.

BRIEF