Raport: PPP w Polsce (cz. I)
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) w większości państw europejskich od lat uznawane jest za niezwykle korzystną formę realizacji inwestycji infrastrukturalnych. Wieloletnie doświadczenia we wdrażaniu projektów PPP w Europie wskazują na liczne zalety zastosowania tej formy współpracy. Także w Polsce formuła partnerstwa publiczno-prywatnego rozwija się coraz bardziej dynamicznie i wydaje się, że w najbliższych latach to właśnie PPP stanowić będzie najczęściej stosowaną, alternatywną metodę realizacji zadań publicznych.
Warto przyjrzeć się zatem, jak na przestrzeni 3,5 roku, czyli od wejścia w życie nowych ustaw o partnerstwie publiczno-prywatnym (u.p.p.p.) oraz koncesji na roboty budowlane lub usługi (u.k.r.b.u.) rozwijał się w Polsce rynek PPP/koncesji, jak kształtują się perspektywy jego rozwoju oraz jakie są najpoważniejsze przeszkody we wdrażaniu tego typu przedsięwzięć.
Bariera psychologiczna
Z analiz postępowań przeprowadzonych w tym okresie wynika, że podmioty publiczne coraz częściej wykorzystują instrument PPP przy realizacji komunalnych inwestycji infrastrukturalnych. Wprowadzenie w 2009 roku nowych przepisów w tym przedmiocie doprowadziło bowiem do przełamania bariery psychologicznej i zachęciło samorządy do większego zaangażowania kapitału prywatnego w sektorze użyteczności publicznej.
Mimo sporej popularności partnerstwa publiczno-prywatnego na starym kontynencie, w Polsce rynek ten jest wciąż na etapie kształtowania oraz zbierania doświadczeń. Świadczy o tym niewielki odsetek zawartych umów PPP w kontekście liczby ogłoszonych postępowań, bardzo duże zróżnicowanie sektorów, w których podejmowane są próby wdrożenia projektów partnerskich, jak również niewielka wartość realizowanych przedsięwzięć.
Postępowania PPP w liczbach
W analizowanym okresie podmioty publiczne ogłosiły w formule PPP łącznie 201 postępowań, które dotyczyły 171 przedsięwzięć. Różnica między liczbą postępowań a rzeczywistą liczbą projektów wynika z faktu, iż w przypadku niektórych przedsięwzięć, z różnych przyczyn kilkukrotnie wszczynano procedury wyboru partnera prywatnego (koncesjonariusza).
W pierwszym roku od wejścia nowych przepisów, podmioty publiczne z naturalną ostrożnością podchodziły do nowego, jeszcze niezakorzenionego w naszym systemie prawnym instrumentu realizacji zadań publicznych, ogłaszając jedynie 39 postępowań PPP, dotyczących 33 przedsięwzięć. Jednak już pierwsze doświadczenia samorządów z formułą partnerstwa publiczno-prywatnego pokazały możliwości jakie daje współpraca międzysektorowa przy realizacji inwestycji komunalnych, co z kolei zaowocowało w 2010 r. największą jak dotychczas liczbą postępowań – łącznie 62 postępowania, dotyczące 51 przedsięwzięć.
Kolejny rok nieoczekiwanie przyniósł spadek liczby projektów planowanych do realizacji w ramach partnerstwa – tylko 42 postępowania, lecz już od początku 2012 roku notujemy systematyczny wzrost ogłaszanych procedur i istnieje duża szansa, że ostatecznie ich liczba przekroczy wartość z roku 2010.
Zauważalne wahania „popytu” na realizację przedsięwzięć w ramach PPP w ostatnich latach, pozwalają jednoznacznie stwierdzić, że wykorzystanie formuły PPP jako jednej z form realizacji inwestycji infrastrukturalnych jest również uzależnione od czynników makroekonomicznych. Należy pamiętać także, że mimo, iż podstawowym zadaniem sektora publicznego jest długofalowe dostarczanie usług publicznych, a nie osiąganie skalkulowanego zysku, to jednak funkcjonuje on w warunkach gospodarki rynkowej i jest od niej ściśle uzależniony.
Zestawienie liczby ogłoszonych postępowań, rzeczywistej liczby przedsięwzięć oraz zawartych umów
Źródło: opracowanie Kancelaria Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Kordasiewicz
W analizowanym okresie zawartych zostało 37 umów PPP, z czego 35 przedsięwzięć jest w fazie realizacji, albowiem dwie z nich zostały rozwiązane. Dane te pokazują, że, relatywnie duża liczba ogłaszanych postępowań nie przekłada się na ilość podpisanych kontraktów, bowiem tylko co piąte postępowanie PPP w Polsce kończy się powodzeniem.
Przeszkody
Oczywiście trudno jest wskazać jednoznaczną przyczynę takiego stanu rzeczy, niemniej jednak doświadczenia rynkowe pokazują, że głównymi przeszkodami w skutecznym wdrażaniu tego typu przedsięwzięć jest wciąż niska świadomość i niewystarczająca wiedza na temat partnerstwa w sektorze publicznym oraz brak standaryzacji procedur wyboru partnera prywatnego. Coraz poważniejszym problemem jest również niechęć instytucji finansowych do zaangażowania się w finansowanie projektów PPP. Instytucje te podchodzą z dystansem do wspierania projektów PPP z uwagi na nieznajomość mechanizmów funkcjonowania partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Oddzielną kwestią jest panująca na rynkach europejskich niepewna sytuacja gospodarcza, która z kolei nie sprzyja angażowaniu kapitału na dłuższy okres czasu, a umowy PPP zawierane są na co najmniej kilkanaście lat.
Przeczytaj także: Który region przoduje w PPP?
Brief.pl - jedno z najważniejszych polskich mediów z obszaru marketingu, biznesu i nowych technologii. Wydawca Brief.pl, organizator Rankingu 50 Kreatywnych Ludzi w Biznesie.