Dzieci i internet – to nie tylko zagrożenia

Być może niektórzy mogą postrzegać internet jako siedlisko wszelkiego zła. Jako potwora tylko czekającego aż dziecko się do niego zbliży, żeby pochwycić je w szpony. Tymczasem proza życia jest inna. Odsetek dzieci i młodzieży narażonych na sexting, nękanie, wyłudzenia i inne czyny kwalifikowane jako przestępstwa nie jest aż tak duży jakby się wydawać mogło. Większość najmłodszych funkcjonuje w bezpiecznym i dość umiarkowanym otoczeniu internetowym.

Z drugiej strony, odsetek młodzieży korzystającej z technologii w sposób twórczy i bardzo przemyślany także jest niewielki. Badania zlecone przez Orange pokazują, że najmłodsi mają wysokie mniemanie o swoich kompetencjach cyfrowych, a w rzeczywistości większość z nich zazwyczaj nie wychodzi poza standardowe korzystanie z internetu jako źródła rozrywki czy wiedzy. Przykład, zaledwie 2 proc. nastolatków wie jak poprawnie stosować takie narzędzia jak operatory logiczne w internetowych wyszukiwarkach.

Owszem, internet to źródło wiedzy dla młodego pokolenia. Niestety, często wiedzy powierzchownej lub niedostatecznie pogłębionej. Wydawać by się mogło, że cyfrowi tubylcy, jak zwykło się nazywać najmłodsze pokolenia, są w sposób naturalny wyposażeni w kompetencje pozwalające im na czerpanie z sieci garściami. Tak nie jest, a przynajmniej nie w większości przypadków.

Owszem, internet jest miejscem, w którym młodzi mogą realizować swoje pasje. Jednakże, większość trzeba do tego zachęcić. Miejscem, w którym młodzi ludzie mogą zaczerpnąć inspiracji i zobaczyć jak w twórczy sposób korzystać z najnowszych technologii są Pracownie Orange.

Program dofinansowywania powstawania ośrodków rozwoju kompetencji cyfrowych Fundacji Orange jest adresowany do animatorów kultury i edukatorów z miejscowości do 40 tys. mieszkańców. W mniejszych ośrodkach miejskich nadal dostęp do technologii jest barierą niepozwalającą najmłodszym w pełni korzystać z ich dobrodziejstw. Odpowiednio wyposażone Pracownie prowadzone przez przeszkolonych animatorów to świetne miejsce do tego, żeby zobaczyć jak tworzyć własne treści w internecie, jak wykorzystywać dzieła dostępne na wolnych licencjach i z domeny publicznej, jak realizować siebie online i łączyć swoje zainteresowania ze sfery offline z możliwościami dostarczanymi przez technologie.

Pracownie Orange są wyposażane w komputery, bezpłatny dostęp do Internetu, drukarki ze skanerami, konsole do gier, telewizory LCD oraz meble. Fundacja Orange dba o wsparcie techniczne, zabezpieczenia antywirusowe sprzętu, a opiekunom świetlic zapewnia merytoryczne wsparcie w postaci szkoleń, tutoriali, webinariów i grantów finansowych przez pierwsze dwa lata ich aktywności. Co ważne, udział w programie jest całkowicie bezpłatny.

Owe multimedialne świetlice są nie tylko miejscem rozwoju kompetencji cyfrowych. Tak jak biblioteki czy domy kultury stają się też ważnymi punktami na mapie relacji lokalnych społeczności. Są po prostu miejscem spotkań i nawiązywania relacji. Kompetencje cyfrowe to przecież nie tylko twarde umiejętności korzystania z technologii, ale także umiejętności miękkie takie jak współpraca w grupach czy rozwój empatii.

Innym przykładem tak rozumianego rozwoju kompetencji cyfrowych jest program Akademia Orange. To przedsięwzięcie adresowane głównie do organizacji pozarządowych i instytucji kultury takich jak biblioteki, muzea, galerie sztuki czy domy kultury. Poprzez uczestnictwo w kulturze młodzi ludzie najlepiej nabędą kompetencji miękkich, takich jak zasady współpracy z innymi, poczucie sprawstwa czy kreatywność.

Fundacji Orange zależy na łączeniu świata online ze światem offline, na jednoczesnym rozwijaniu kompetencji, ale i  pokazywaniu ile wartościowych rzeczy można zrobić poza internetem, ile ciekawych miejsc można zobaczyć i jak to łączyć.
W ramach sześciu dotychczasowych edycji Akademii Orange zorganizowano w całej Polsce ponad 259 projektów. Są to zarówno projekty wielkomiejskie, prowadzone z dużym rozmachem, jak i projekty, w ramach których młodzi obfotografowują swoją miejscowość, archiwizują swoje zdjęcia w internecie oraz robią później wystawę.

Przykład – trzy projekty dotyczące kultury obrazu prowadzone przez Muzeum Górnośląskie w Bytomiu. W ich ramach młodzi ludzie poznali zdjęcia 18-latka, który uwiecznił Bytom w latach 20. XX w., a potem sami wyszukiwali miejsca, które on sfotografował i porównali jak Śląsk wyglądał wtedy z tym, jak wygląda teraz. Efektem działań bytomskiego muzeum w ramach Akademii Orange jest również podręcznik pomagający nauczycielom edukować młodzież na temat kultury obrazu.

Innym przykładem jest program realizowany przez Teatr Dramatyczny w Białymstoku, którego celem jest pokazanie młodym historii z ciekawszej strony. Uczestnicy programu „Historia i teatr” mieli za zadanie dowiedzieć się od swoich dziadków jak wyglądało ich życie, kiedy byli młodzi, co ich interesowało, jak spędzali wolny czas. Później skonfrontowali ich wspomnienia z informacjami znalezionymi w internecie.

Oczywiście, dbanie o bezpieczeństwo dzieci w sieci jest równie ważne. Program „Bezpiecznie Tu i Tam” daje rodzicom i edukatorom szereg narzędzi do zadbania o ten aspekt internetowej aktywności najmłodszych. Na specjalnym portalu edukacyjnym można znaleźć odpowiedzi na wszelkie nurtujące pytania odnośnie bezpieczeństwa online. Jednakże, nie skupiajmy się jedynie na bezpieczeństwie, lecz również pokazujmy jak twórczo z niego korzystać.