Stres nasz codzienny

Ponad 75-90% wszystkich wizyt u lekarza pierwszego kontaktu spowodowanych jest skutkami przebywania w sytuacjach stresowych. Długotrwałe napięcie niesie ze sobą podwyższone ryzyko wystąpienia zachorowań nie tylko fizycznych, ale również emocjonalnych. U jednych przejawia się on groźnymi dla zdrowia zaburzeniami działania całego organizmu, u innych bólami głowy i ramion, u pozostałych nudnościami i kłopotami związanymi z funkcjonowaniem układu pokarmowego. Sygnały wysyłane przez ciało nie muszą od razu przybierać postaci groźnej choroby. Czasami są bardzo subtelne i konieczna jest uważna jego obserwacja.

Dla większości z nas stres jest stanem naturalnym, w jakim codziennie żyjemy. Uważa się, że pochodzi on z zewnętrznych uwarunkowań i nie ma innego wyjścia, jak się do niego przyzwyczaić. W przypadku zwrócenia się po poradę do lekarza, otrzymujemy zazwyczaj recepty z przepisanymi lekarstwami na towarzyszące dolegliwości. Rzadko kto pokusi się o zdiagnozowanie prawdziwej istoty problemu, czyli poznania powodu pojawiających się schorzeń. Stres prowadzi do powstania w ludzkim organizmie stanu zapalnego. Długotrwałe w nim przebywanie powoduje poważne choroby.

W całej historii ewolucyjnej człowieka, stan zapalny stworzony był po to, aby szybko wyeliminować pojawiający się problem i zniknąć po jego rozwiązaniu w organizmie. Współczesna cywilizacja w sposób znaczący zmieniła ten proces. Stres, otyłość, zanieczyszczenia, złe odżywianie i przedwczesne starzenie powodują zazwyczaj długotrwały stan zapalny w organizmie, utrzymując go co prawda na niskim poziomie, ale w wiecznej gotowości do walki z potencjalnym zagrożeniem, które jednak się nie pojawia. Taki stan nie prowadzi co prawda bezpośrednio i od razu do choroby, jednak przyczynia się do jej wystąpienia w przyszłości. W ten sposób rozwijają się zazwyczaj choroby serca, cukrzyca typu 2 czy choroby neurodegeneracyjne. Immunolog Ruslan Medzitov z Uniwersytetu w Yale nazwał taki stan para-zapaleniem, twierdząc że jest on wynikiem dłuższego życia oraz złego sposobu odżywiania się, polegającego między innymi na dostarczeniu organizmowi większej ilości kalorii niż potrzebuje.

Stres jest reakcją obronną ludzkiego organizmu, pochodzącą z wczesnych etapów ewolucji, mającą na celu ocalenie gatunku. W momencie zagrożenia ciało błyskawicznie zwiększa poziom produkcji adrenaliny, serce zaczyna szybciej pracować, aby dostarczyć więcej krwi do mięśni. Jest to typowa odpowiedź organizmu na sytuację zagrożenia. Dla naszych przodków był to proces niezwykle ważny zapewniający przetrwanie. W obecnym świecie nie dość, że straciliśmy nad nim kontrolę, to jeszcze stał się naszym wrogiem. Stale z niego korzystamy odczuwając mniejsze lub większe sytuacje stresowe czy bodźce, odczytywane przez nas jako niebezpieczne. Badania, wykonane w Wielkiej Brytanii, wykazały, że ludzie czujący się oszukanymi, cierpieli o 55% częściej na problemy z naczyniami wieńcowymi niż pozostałe osoby. Ewolucja jednak dała nam znacznie doskonalsze mechanizmy reagowania na stres.

Współczesny świat generuje trzy rodzaje aktywnych sytuacji, mogących stać się źródłem stresu. Pierwszy bazuje na kontaktach z samym sobą. Drugi – z innymi osobami. Trzeci – ze społeczeństwem. Czynniki stresogenne pojawiają się na wszystkich trzech obszarach. Jednak pełną kontrolę mamy jedynie na pierwszym z nich. Tylko w relacjach ze sobą możemy w pełni zapanować nad naszymi reakcjami. Nie mając wpływu na myślenie i sposób rozumowania innych osób, a tym bardziej całego społeczeństwa, tak ważne jest odpowiednie podejście nas samych do dziejących się w nas i wokół procesów – zachowanie odpowiedniego dystansu i kierowanie się własnymi sądami. Jest to jeden ze skuteczniejszych sposobów przeciwdziałania ewentualnemu stresowi.

Liczne badania naukowe wskazują, że stosując odpowiednie techniki służące zapanowaniu nad stresem przynoszą ogromną poprawę w ostrych i przewlekłych schorzeniach zarówno natury fizycznej, jak i psychicznej. Wszyscy aktywnie żyjący ludzie prowadzą interakcje ze światem zewnętrznym, polegające na pokonywaniu barier, jakie pojawiają się na drodze prowadzącej do wyznaczonego celu. Jednak zewnętrzne przeszkody to nie wszystko. Jednocześnie należy sobie poradzić z wewnętrznymi lękami, zwątpieniem, frustracją, strachem, bólem czy innymi czynnikami, jakie sami sobie stwarzamy. Aby osiągnąć wyznaczone cele, czuć się spełnionym i szczęśliwym człowiekiem, ale również cieszyć się dobrym zdrowiem i kondycją, należy poświęcać jednakową uwagę zarówno światu zewnętrznemu, jak i wewnętrznemu. W poradzeniu sobie z własnymi ograniczeniami należy przyjąć trzy podstawowe zasady. Pierwsza wyklucza świadome wartościowanie i ocenianie. Druga nakazuje mieć pełne zaufanie do samego siebie. Trzecia kładzie nacisk na podejmowanie wolnych i świadomych wyborów i decyzji. Nauczenie się odróżniania własnego ja i własnych potrzeb, w znaczny sposób wpływa na właściwe ocenianie i tworzy perspektywę, która ułatwia zapanowanie nad stresem i jego złagodzenie. Konsekwencją będzie łatwiejsze osiąganie zaplanowanych celów w otaczającej rzeczywistości oraz uniknięcie poważnych chorób wywołanych przez stres. Nikt nie ma większego wpływu na dziejące się wokół rzeczy. Jednak każdy z nas może podjąć decyzje w jaki sposób będzie je odbierał, interpretował i jaką ważność im nada. W ten sposób omija się frustrację i lęk, które w sposób naturalny nakręcają proces nerwowości i chronicznego stresu.

Inną, równie przydatną umiejętnością jest opanowanie sztuki zrelaksowanego skupienia, która umożliwia spokojne i efektywne wykonywanie czynności. W ten sposób zachowywana jest równowaga pomiędzy stresującymi sytuacjami w świecie zewnętrznym oraz potrzebą harmonii wewnętrznej. Dzięki temu odczuwanie poziomu stresu znacznie maleje, poprawia się tym samym efektywność, skuteczność uczenia się, a działanie przynosi większą satysfakcję. Głównym założeniem wewnętrznego zapanowania nad stresem jest to, że technika wykorzystuje naturalne zdolności człowieka. W sposób naturalny każda osoba może nauczyć się zachowywania równowagi pomiędzy mobilizacją przed czekającym ją wyzwaniem a demobilizacją, dzięki której możliwy jest odpoczynek i relaks. Każdy człowiek ma wrodzoną umiejętność spokojnego i rozsądnego zachowania nawet w największym natłoku spraw. Warto zdać sobie z niej sprawę i ją doskonalić.

Brief.pl - jedno z najważniejszych polskich mediów z obszaru marketingu, biznesu i nowych technologii. Wydawca Brief.pl, organizator Rankingu 50 Kreatywnych Ludzi w Biznesie.

BRIEF