12 lat polskiej Wikipedii w mediach
Słyszał o niej chyba każdy - pisana i redagowana przez internautów jest powszechnie znanym, dostępnym i często jedynym źródłem informacji. Milion haseł, jedna z najczęściej odwiedzanych stron w internecie, rzesza zwolenników, ale i przeciwników – to dwunastoletni dorobek polskiej edycji Wikipedii.
Nierzadko stanowi pierwszy wybór użytkowników internetu jako kopalnia wiedzy. „Wolna encyklopedia, którą każdy może redagować” – głosi slogan reklamowy Wikipedii, wyjaśniający jednocześnie tajemnicę jej fenomenu. PRESS-SERVICE Monitoring Mediów sprawdził, jak często jest wymieniana w mediach.
W ciągu 12 lat polska edycja Wikipedii doczekała się blisko 136 tys. informacji w prasie, internecie i RTV. Najpopularniejsza okazała się w sieci, gdzie odnotowano 90,6 proc. z nich. Do prasy należało 8,3 proc. przekazu, a tylko 1,1 proc. do stacji radiowych i telewizyjnych. Począwszy od roku 2009, wzrasta częstotliwość ukazywania się informacji dotyczących wolnej encyklopedii w mediach. Podczas gdy w roku 2011 pojawiło się nieco ponad 22,5 tys. publikacji, to w następnym odnotowano ich już prawie 40 tys. W bieżącym roku tylko do 25 września opublikowano blisko 54 tys. materiałów.
Analiza przekazu na temat Wikipedii wskazuje, że jest ona nie tylko medialna, ale i bardzo popularna jako źródło informacji. Częstotliwość cytowania pozwala wnioskować, że jest uznawana jako wiarygodny zbiór danych. Nazwa „Wikipedia” wymieniona została jako źródło odniesień w ponad 10,6 tys. materiałów. Oznacza to, że powoływano się na nią w co 13. publikacji.
Wikipedia to fenomen, który jest nieodrodnym dzieckiem swoich czasów – mówi Piotr Bucki z Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku. Z jednej strony bazuje na demokratyzacji światowych zasobów wiedzy i ujednoliconych szansach dotarcia do nich, z drugiej pokazuje, że ta właśnie demokratyzacja nie kończy się wcale obniżeniem jakości treści w niej zawartej. Wikipedia jest także idealnym przykładem emanacji społeczeństwa opartego na informacji specyficznej – polegającej na hiperłączu, hipertekście i hiperkontekstowości. Jako taka jest właśnie najbardziej optymalnym medium pozyskiwania informacji dla młodych ludzi – określanych mianem millenials, dla których naturalna nie jest już chronologia i linearność tekstu i informacji, ale właśnie hipertekst nasycony łączami, które pozwalają na swobodne przemieszczanie się między treściami. Wikipedia, wbrew stereotypom jest wiarygodnym źródłem informacji – jest to możliwe nie tylko dlatego, że sama Wikipedia wprowadza mechanizmy i działania mające na celu redagowanie treści, ale też dlatego, że jako twór demokratyczny dopuszczający ciągłe poprawki w czasie rzeczywistym opiera się na zjawisku crowdsourcingu, czyli „mądrości tłumów”. W ten sposób mechanizm kontroli pozwala na unikanie poważniejszych wpadek. Te oczywiście się mogą zdarzyć, ale czy te nie zdarzają się także w tradycyjnych źródłach informacji?
Mechanizm ten wyraźnie widać na przykładzie artykułu o atakach terrorystycznych, do których doszło w 2008 roku w Bombaju. Wtedy to encyklopedia zdała egzamin, a społecznościowy sposób redagowania aktualności sprawdził się. W ciągu jednej doby artykuł o ataku został zmodyfikowany 360 razy. Pracowało nad nim w tym czasie 70 redaktorów, wykorzystano 28 źródeł. W praktyce okazało się, że Wikipedia była dużo dokładniejsza od tradycyjnych mediów. Dziwić może więc w obliczu takich faktów Wikipedia wciąż w środowiskach naukowych nie cieszy się taką popularnością, jeśli chodzi o podawanie źródeł. W szkolnictwie też ciągle pedagodzy nie do końca przychylnie patrzą na nią jako na wiarygodne źródło informacji. Tu dużą rolę odgrywają po prostu stereotypy i przekonanie, że demokratycznie konstruowana wiedza jest gorsza od tej konstruowanej przez elity. To dotyczy zresztą nie tylko dyskusji o wiedzy, ale także o sztuce, modzie i innych dziedzinach twórczości, które kiedyś miały wysoki próg wejścia ograniczany przez elity.
::
Metodologia badania
Metoda: ilościowa analiza danych
Materiał badawczy: publikacje z monitoringu 1100 tytułów prasowych, 5 mln źródeł internetowych oraz kilkudziesięciu wybranych stacji RTV
Zakres czasowy: 26.09.2001 – 25.09. 2013
Zasięg mediów: ogólnopolskie i regionalne
Analizowane słowa kluczowe: Wikipedia we wszystkich odmianach; częstotliwość występowania nazwy Wikipedia jako źródła odniesień